Sancties tegen Rusland

De Europese Unie heeft in de zomer van 2014 economische sancties ingesteld tegen Rusland en die sindsdien enkele malen verlengd en uitgebreid. Dit vanwege het Russische optreden tegenover Oekraïne. Al eerder waren EU-sancties afgekondigd als reactie op de Russische annexatie van de Krim. De Oekraïnesancties hebben sinds begin 2015 een concreet doel. Het is de bedoeling Moskou de dwingen tot uitvoering van het in Minsk in februari 2015 tussen Rusland, Oekraïne, Frankrijk en Duitsland gesloten akkoord dat een einde moet maken aan alle gewelddadigheden in Oost-Oekraïne (Minsk II). De EU-landen beschuldigen Rusland ervan zich niet aan Minsk II te houden en door te gaan met het bewapenen van de pro-Russische rebellen in Oost-Oekraïne. De vraag is evenwel of economische sancties helpen. In het verleden hebben sanctieregimes, zoals tegen het Irak van Saddam Hoessein of tegen Iran, nauwelijks concrete resultaten opgeleverd. Een groot probleem van economische sancties is dat ze vooral de bevolking treffen en in mindere mate de machthebbers. Sancties versterken mede daardoor nationalistische of radicale gevoelens, terwijl het juist de bedoeling is een staat tot samenwerking en inschikkelijkheid te dwingen. Ze verzwakken veelal de positie van meer internationaal georiënteerde delen van de elite in de betreffende landen. Er wordt geprobeerd bij de Oekraïnesancties te voorkomen dat de Russische bevolking wordt geraakt. Maar dat is toch moeilijk te vermijden. De sancties dragen op zijn minst, zo lijkt het, bij aan de stagnatie van de Russische economie. De regering-Poetin kan de schuld voor de economische problemen in Rusland leggen bij de westerse strafmaatregelen. Dat draagt allemaal bij tot een uiterst ongemakkelijke relatie tussen de EU en Rusland, die steeds meer in het slop dreigt te raken. Niet in de laatste plaats ongemakkelijk omdat de westerse landen de medewerking van Rusland nodig hebben bij een reeks van grote problemen, bijvoorbeeld bij een oplossing van de rampzalige burgeroorlog in Syrië.